کاهش ارزش پول ملی و دلایل آن + آینده ریال چه خواهد بود؟

دلایل کاهش ارزش پول ملی چیست؟

چه بخواهیم چه نه پول بخش بسیار مهمی از زندگی ماست. امروزه ما بدون پول تقریباً قادر به هیچ کاری نیستیم و پول است که به واسطه‌ی آن می‌توانیم غذا بخوریم، لباس بخریم و سرپناهی برای خود دست و پا کنیم. حالا سؤال اینجاست که اصلاً چه شد که چنین مفهومی در زندگی ما به وجود آمد و این پول ارزشش را از کجا می‌گیرد؟ برای بهتر پی‌بردن به این مسئله و بررسی دلایل کاهش ارزش پول ملی بد نیست در ابتدا نگاهی داشته باشیم به دلایل اختراع پول.

دادوستد و اختراع پول

هنگامی که بشر به‌اندازه‌ای پیشرفته شد که برای رفع نیاز‌هایش شروع به برقراری ارتباط با دیگران کرد مفهوم دادوستد نیز شکل گرفت. در این وضعیت  مثلاً یک دامدار در ازای یک عدد مقداری گندم و برنج از یک کشاورز می‌گرفت و … اما این روش نیز مشکلات خودش را داشت. مثلاً امکان داشت یک باغدار نخواهد در ازای دریافت برنج به کشاورز میوه بدهد و حتی امکان ارزش‌گذاری صحیح نیز وجود نداشت. در این وضعیت امکان ازبین‌رفتن دارایی نیز وجود داشت پس بشر به این فکر افتاد تا از چیزی استفاده کند که همه با استفاده از آن بتوانند با یکدیگر معامله کنند، یعنی همان پول. می‌توان گفت طلا و نقره و صدف جزو اولین ارزهای به وجود آمده توسط بشر هستند. با پیشرفت بشر و شکل‌گیری تمدن‌ها بشر به این نتیجه رسید که از یک راه دائمی برای معامله استفاده کند شروع به ساخت و ضرب سکه کرد.

شکل‌گیری پول با مفهوم امروزی

اولین‌بار چینی‌ها بودند که به‌جای طلا و نقره شروع به چاپ اسکناس‌هایی کردند که پشتوانه‌اش طلا و نقره بود و می‌شد با آنها معامله کرد. همین موضوع بعداً به کشورهای دیگر هم رسید تا همین امروز. در واقع ما امروزه به چیزی پول می‌گوییم که به‌عنوان یک واحد مبادلاتی شناخته بشود و توسط آن افراد بتوانند خریدوفروش انجام بدهند. حالا این سؤال پیش می‌آید که آیا همه پول‌ها ارزش یکسانی دارند و این ارزش اصلاً از کجا می‌آید؟

ارزش پول به چه چیزی گفته می‌شود؟

به زبان ساده باید گفت که ارزش پول در واقع باوری است که مردم نسبت به پول و ارتباط آن با خدمات و کالا دارند. در کنار این موضوع عرضه و تقاضا نیز از عوامل بسیار مهم در تعیین ارزش یک پول است. یک پول به این دلیل ارزش دارد که مردم باور دارند با استفاده از آن می‌توانند کالای مورد نیازشان را تهیه کنند. این باور زمانی کم و کمتر می‌شود که ما شاهد کاهش ارزش پول ملی باشیم.

تا به اینجا ما بررسی کردیم که پول چیست و چرا ارزش دارد. حالا زمان این است که بررسی کنیم دلیل کاهش ارزش پول ملی‌ مان چیست.

کاهش ارزش پول ملی، مرگ خاموش اقتصاد

واقعیت را نمی‌شود کتمان کرد. کاهش ارزش پول ملی ایران باعث به‌وجودآمدن مشکلات بی‌شماری برای ما مردم شده است. این افت ارزش باعث شده تا ما روزبه‌روز نسبت به باقی کشور‌ها فقیر و فقیرتر بشویم و روزبه‌روز قدرت خریدمان کمتر بشود. اما دلیل این موضوع چیست؟ چه شد که این اتفاق افتاد؟ با ما همراه باشید تا دلایل کاهش ارزش پول ملی ایران یعنی ریال را بررسی کنیم.

کم‌شدن ارزش پول که به تعبیر بسیاری مرگ خاموش اقتصاد یک کشور است به این معنی است که پول یک کشور ارزشش نسبت به قیمت طلا و دیگر ارزهای خارجی کم می‌شود.

دلایل کاهش ارزش پول ملی

تصور کنید امروز 100 هزار تومان دارید و با این مبلغ می‌توانید یک کیلو سیب بخرید. تورم بالا باعث می‌شود که قیمت سیب تا فردا افزایش پیدا کند. پس شما فردا با صدهزار تومان قادر به خرید یک کیلو سیب نخواهید بود. این موضوع برای کسانی که درآمد ثابتی دارند؛ مانند کارمندها ملموس‌تر نیز هست. چرا که قدرت خرید این افراد به شکلی ملموس کاهش خواهد یافت. در ادامه بعضی از مهم‌ترین دلایل کاهش ارزش پول ملی را بررسی خواهیم کرد.

• تورم بالا

وجود تورم بالا مساوی است با کاهش ارزش پول ملی. تورم عوامل زیادی دارد؛ اما ما در این جا به دو تا از مهم‌ترین آنها اشاره خواهیم کرد.

یکی از مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری تورم در یک جامعه چاپ بیش از حد پول است. البته باید این نکته را در نظر بگیریم که چاپ پول فی‌نفسه باعث پیدایش تورم نمی‌شود. این موضوع وقتی باعث به‌وجودآمدن تورم می‌شود که چاپ پول بیشتر از مقدار رشد آن بیشتر بشود. بدهی‌ به کشور‌های دیگر هم البته می‌تواند از دلایل چاپ بی‌رویه پول و در نتیجه افزایش تورم باشد. هرچند بدهی‌های خارجی لزوماً تورم‌زا نیست و به زیرساخت‌های اقتصادی یک کشور نیز بستگی دارد. به‌عنوان‌مثال در زیمباوه بدهی خارجی باعث افزایش شدید تورم شد؛ اما ژاپن با وجود بدهی‌های خارجی درگیر مشکل تورم نیست. در شرایط تورمی چکار کنیم تا ارزش پولمان کم نشود؟ 

• فساد در سیستم اقتصادی و اداری

در این بخش می‌توانیم چند مثال بزنیم: یکی اختلاس، یکی گم‌شدن درآمدهای نفتی و دیگری عدم شفافیت در ساختار بانکی. البته که این موارد در تمام دنیا نیز وجود دارد و کشور اسلامی ما در حال مبارزه با فساد سیستماتیک بوده و هست.

• افزایش واردات

این امر به دلیل این که باعث خروج ارز از کشور شده و بر روی تولید تأثیر منفی می‌گذارد. همین امر نیز موجب کاهش ارزش پول ملی در طول زمان می‌شود.

• اقتصاد وابسته به نفت

شاید عجیب به نظر برسد؛ اما همین نفت که روزگاری باعث ثروتمند شدن کشور شد در کاهش ارزش پولمان تأثیر دارد. نزدیک به 80 درصد اقتصاد کشور به نفت واسطه است و ما باید در نظر داشته باشیم نفت همیشه وجود نخواهد داشت. بسیاری از کشورهای دارای نفت در این سال‌ها در تلاش هستند تا برنامه‌ای برای زمانی داشته باشند که دیگر این کشورها نفتی وجود ندارد. ی از این راه‌ها افزایش صادرات غیرنفتی و حرکت کشور به سمت صنعتی‌شدن است که امیدواریم در آینده این موضوع را در کشور خودمان نیز شاهد باشیم.

• افزایش نقدینگی

وقتی مردم به بانک‌ها مؤسسات سرمایه‌گذاری اعتماد نداشته باشند ترجیح می‌دهند به‌جای این‌که پولشان را در تولید و خدمات سرمایه‌گذاری کنند، آن را در جیبشان نگه دارند یا حتی آن را تبدیل به ارز یا طلا بکنند. همین موضوع باعث افزایش نقدینگی می‌شود و مقدار زیادی پول را از چرخه اقتصادی خارج می‌کند. همین موضوع به‌تنهایی می‌تواند یکی دلایل زمین‌خوردن اقتصاد یک کشور باشد.

در کنار این‌ها دلایلی دیگر مانند بودجه‌ی دولت، تحریم‌ها و حتی دخالت بیش از اندازه‌ی دولت در حوزه‌ی اقتصاد نیز باعث کاهش ارزش پول می‌شود. این موضوع پیامد‌های بسیاری برای ما خواهد داشت.

پیامدهای کاهش ارزش پول ملی

فروپاشی اقتصادی می‌تواند مهم‌ترین پیامد کاهش ارزش ریال باشد. در یک اقتصاد سالم نرخ تورم نباید از دو درصد بیشتر بشود و به نظر می‌رسد ما هنوز با این درصد خیلی فاصله داریم.

راه چاره چیست؟

ببینید برای این موضوع قطعاً تعداد زیادی از اقتصاددانان راهکار‌های مشخصی ارائه داده‌اند و مسیر تقریباً برای سکان‌داران اقتصاد مشخص است. یکی از مهم‌ترین کارهایی که باید انجام داد کاهش وابستگی به درآمد نفتی است. در قدم بعدی می‌توان بازار آزاد و رسمی را یکسان کرد. سپس می‌توان با مذاکره برای رفع تحریم‌های مالی کمی ارز وارد کشور کرد. می‌توان بهای بیشتری به بازار رمز ارز‌ها داد. اینها تنها بخش کوچکی از کارهایی است که می‌توان برای جلوگیری از کاهش ارزش پول ملی انجام داد.

نکته‌ی پایانی

ایران کشور ماست. هیچ ایرانی‌ای دوست ندارد شاهد کاهش ارزش پول ملی ایران باشد. در نهایت امیدواریم تا به‌زودی مشکلات اقتصادی‌مان برطرف بشود و بتوانیم همان گونه که لیاقتش را داریم در آرامش اقتصادی زندگی کنیم. از این که با ما در این مقاله همراه بودید از شما سپاسگزاریم.